• This article is available in English, here.

D’AINNEOIN í a bheith ina teanga oifigiúil de chuid an Aontais Eorpaigh, níl paireacht iomlán ag an nGaeilge i bParlaimint na hEorpa mar gheall ar easnaimh shuntasacha i seirbhísí ateangaireachta agus aistriúcháin na Gaeilge.

Tá FPE do Dheisceart na hÉireann Seán Kelly tar éis scríobh chuig an tAire Oideachais Norma Foley agus Uachtarán Pharlaimint na hEorpa, Roberta Metsola, ag éileamh go ndéanfaí beart tar éis síneadh a chur le rialacha áirithe a dhíolmhú an pharlaimint ó bheith ag comhlíonadh na riachtanas aistriúcháin agus ateangaireachta go léir.

Sna litreacha, leagann sé amach bearta a chreideann sé a chinnteoidh go bhfaighidh an Ghaeilge an chóir chéanna le teangacha oifigiúla eile an AE sula i bhfad.

Mar chainteoir líofa Gaeilge, d’iarr sé go gcuirfí síneadh féideartha ar mheabhráin tuisceana le hollscoileanna éagsúla na hÉireann, lena n-áirítear Ollscoil na Banríona i mBéal Feirste.

Mhol sé freisin go mbunódh Oifig Idirchaidrimh Pharlaimint na hEorpa in Éirinn tiomántáin spriocdhírithe earcaíochta sna ceantair Ghaeltachta, agus go gcuirfí leis na deiseanna cianoibre.

Agus é ag súil le comhaontú nua a bheith bainte amach aige le hOllscoil na Banríona, dúirt sé go bhfuil “débhríocht shuntasach i bpróisis earcaíochta” roimh Ghaeilgeoirí i dTuaisceart Éireann.

“Ní mór dúinn treoirlínte soiléire a bhunú chun a n-iontráil i róil AE a éascú,” a mhínigh sé.

“Is é fírinne an scéil go bhfuil acmhainn againn gan úsáid a bhaint as maidir le cainteoirí Gaeilge, má theastaíonn uainn an teanga a ardú caithfimid na struchtúir earcaíochta atá ann faoi láthair a choigeartú.”

Tagann a ghlaoch tar éis feachtais le linn an toghcháin ón gcraoltóir Síomha Ní Ruairc a dúirt, agus í ag scríobh in The Journal, tá deis ag Parlaimint na hEorpa stádas na Gaeilge a athrú chun ionadaíocht a dhéanamh ar an 2.2 milliún duine in Éirinn a bhfuil leibhéal éigin Gaeilge acu.

Maoluithe sínte

Luaigh Kelly go leagann síneadh na rialacha teicniúla do sheirbhísí ateangaireachta agus aistriúcháin na Gaeilge béim ar “shaincheist phráinneach” agus tá gá, dar leis, le beart nua gníomhaíochta i gcur chuige Pharlaimint na hEorpa (PE) i leith na Gaeilge.

Tuigtear do The Journal go bhfuil dóthain aistritheoirí Gaeilge ag obair laistigh den PE faoi láthair, ach níl siad lánoilte ná cáilithe.

Dúirt Parlaimint na hEorpa: “D’ainneoin iarrachtaí leanúnacha idirinstitiúideacha agus dul chun cinn suntasach, táthar ag súil go mbeidh líon na n-aistritheoirí cáilithe chomh teoranta sin ó thaobh na Gaeilge de, nach féidir, go ceann i bhfad, clúdach iomlán na teanga sin faoi Riail 167 a chinntiú do cháipéisí seachas gníomhartha dlí a bhfuil feidhm ghinearálta leo.”

Sonraítear le Riail 167 nach mór cáipéisí uile na parlaiminte a dhréachtú teangacha oifigiúla, agus tá an ceart ag na Feisirí go léir labhairt sa pharlaimint sa teanga oifigiúil dá rogha féin, agus ateangaireacht á cur ar fáil i dteangacha oifigiúla eile.

Ní bhaineann an díolúine ach le téacsanna a chuireann Feisirí Eorpacha ar aghaidh tríd an bParlaimint. Ní mór foirmeacha iontrála, taifid airgeadais, athbhreithnithe inmheánacha, i measc cáipéisí eile a chuir na hinstitiúidí féin ar fáil a aistriú go fóill.
Mairfidh an síneadh go dtí deireadh an chéad téarma eile – Bealtaine 2029.

Nuair a chuaigh Éire isteach sa CEE, ba theanga chonartha í an Ghaeilge, rud a chiallaigh nach raibh gá ach conarthaí an cheardchumainn a aistriú go Gaeilge.

Tháinig athrú air sin in 2007, nuair a tugadh lánstádas oibre agus oifigiúil don teanga.

Mar sin féin, dheonaigh Comhairle an AE maolú ag an am a chiallaigh nach raibh gá gach cáipéis oifigiúil a aistriú go Gaeilge.

Tháinig an maolú sin chun críche in 2022.

Le tuairisciú ó Mhuiris O’Cearbhaill.